‘5 bin kitabı sadece belediyeye bağışlarım’

12 yaşından buyana sürdürdüğü arşivciliğiyle büyük bir koleksiyoncu konumunda olan Araştırmacı Yazar Çetin Asma, Bartın ile ilgili yapılan araştırmalarda, sergilerde ve tanıtımlarda fotoğraf ve kitap arşiviyle büyük rol üstleniyor. Asma, oluşturduğu fotoğraf albümleriyle gelecek nesillere aydınlık bir Bartın bırakıyor. Bartın fotoğraf arşivine 1897 yılında çekilen Hükümet Binası’nın siyah beyaz fotoğrafıyla başlayan Araştırmacı Yazar Çetin Asma; Bartın tarihini içeren fotoğraflarını yayımladığı 7 kitabıyla ölümsüzleştirmiş durumda. Şimdiye kadar açtığı 22 sergiyle de Bartın tarihini adeta yeniden yazan Asma, arşivinde bulunan 5 binin üzerindeki kitabı Bartın Belediyesi bünyesinde kütüphane kurulması halinde buraya bağışlayabileceğini ifade etti.

Çocukluğumda herkesten Bartın’ı dinlerdim

Aldığı ilk dergi olan Hayat Tarihi Mecmuasının da tüm koleksiyonunun kütüphanesinde barındıran Asma; “Atılan dergi ve kitapları çöplerden topladım’’ diyerek başlıyor konuşmasına, gözlerindeki merak ve mücadeleyle özetliyor arşiv koleksiyonunun nasıl başladığını. İlkokulu zor şartlarda bitiren, matematik dersini sevmediği için okula devam etmeyen Asma; dayısının yanında meslek öğrenmeye başlar. Ağaç tornacılığı mesleğini 1966 yılında öğrenir. Yine bu yıllarda dükkanlarına gelen Bartın’ın tanınmış kişilerinden Bartın’ı dinlediğini belirten Asma; “Çıraklığa 1966 yılında dayımın yanında başladım. Dükkanımıza Bartın’ın tanınmış kişileri gelirdi. Eski günlerini, yaşadıkları ve başlarından geçen olayları anlatırlardı. Bende bu anlatılanları dikkatlice dinler hafızama alırdım. Yazma, biriktirme ve koleksiyon merakımın temelini bu insanlardan dinlediklerim oluşturdu’’ diyerek, hayatında belki de çok değer verdiği koleksiyon arşivinin temellerini, çıraklığı döneminde oluşturduğunu belirtiyor.

İnsanlardan çok şey öğrendim

Asma; “Evimize o yıllarda Yeni İstanbul, Hayat Mecmuası ve Hürriyet Gazeteleri girerdi. Bu gazeteleri okuyor olmak, bende bir yazma ve araştırma isteği oluşturdu. Yeni İstanbul Gazetesi’nde tarihçi Cemal Kutay’ın tarihle ilgili yazılarını ve Hayat Mecmuası’nda yayınlanan tarih yazılarını okuyarak kendimi geliştirdim. 1978 yılında Türkiye Taş Kömürü Kurumu Amasra Bölgesi’nde işe başladım. Burada 24 yıl çalıştım. 2002 yılında emekli oldum. Bu 24 yıl içerisinde insanlardan çok şey öğrendim. Hayat felsefesini bu insanlardan öğrendim. Çok bilgiler edindim. İlgimi çeken her konuyu onlardan öğrenmeye çalıştım’’ diyerek; oluşturduğu arşiv koleksiyonu kadar geniş hayat felsefesine sahip olduğunu dile getiriyor.

Görsel belgeler geleceğe ışık tutan bir tapu gibi

Bartın fotoğraf arşivi ile ilgili bilgiler veren Asma; “İlk arşiv yapmaya siyah beyaz fotoğrafla başladım. En eski fotoğrafım 1987 yılında çekilen Hükümet Konağı’nın fotoğrafıdır. Bu konak 1910 yılında Bartın’ın ilk fotoğrafçısı Zambolodist tarafından bastırılan, 8 adet Bartın kartlarıyla günümüze kadar geldi. Zambolodist; Bartın’ın ilk fotoğrafçısı ve Bartın’a ait ilk kartpostallarına da sahibim. Görsel belgeler geleceğe ışık tutan bir tapu gibidir. Fotoğraf yıllar geçtikçe değerlenir. O yerin geçmişteki motiflerini geleceğe taşıyarak tarihine önemli katkıda bulunurlar. Bir fotoğrafı çekmenin önemli olduğu kadar çekilen fotoğrafı yorumlamak da bir o kadar önemli” diye konuştu.

Fotoğrafın dilinden anlamak lazım

Asma; “Bartın fotoğraflarını 12 yaşımdan itibaren biriktirmeye başladım. Fotoğraf koleksiyonu yapmak bir şey ifade etmez. Fotoğrafın da dilinden anlamak lazım. Biriktirilen fotoğraflarda tarih olması ve bir şeyleri anlatması gerekir. Fotoğraf arşivlemek veya çekmek artık hobiden de öte kendini bilimsel olarak göstermektedir. Her fotoğraf bir fikir verir. Tek fotoğraftan bile Bartın tarihi yazılabilir. Çekilen veya biriktirilen fotoğrafı yorumlamak o fotoğrafı daha çok anlamlı kılar. Fotoğrafın hangi tarihe ait olduğu tespit etmek çok önemlidir. Bunların bilinmesi gelecek nesillere ışık tutacaktır” dedi.

Bartın tarihi için bir belge

Albümlerini yılların birikimleri sayesinde zorlanmadan çıkardığını belirten Asma; “Siyah Beyaz Yıllardan Bartın Albümü adlı ilk kitabım 2006 yılında çıktı. Bartın Su Tarihi ve Çeşmeleri Adlı Bartın’ın tarihi çeşmelerini anlattığı ikinci kitabım var. Kültür Turizm Müdürlüğü Bartın’da Milli Bayramlar adında benim arşivlediğim fotoğraflardan bir albüm çıkarttı. Dördüncü kitabım da Çetin Asma ile Tarihe Yolculuk adı altında bir Bartın tarihini içeren bir albümdür. Çetin Asma ile Tarihe Yolculuk albümü 1897 yılından 1965 yılına kadar konu konu işlenmiş bir albümdür. Kalemin Aydınlığında Bir Ömür adlı kitabımda Bartın’ın ilk gazetecisi İbrahim Cemal Aliş’in hayatı anlatılıyor. 100 yıllık bir Bartın tarihini içeriyor. Bartın’da Yerel Basın adlı kitabımda da basın tarihini anlatıyorum. Bartın’da Ebu Derda Türbesi ve Haziresi adlı kitabım yayınladım son kitap. Kasım ayında da Dünden Bugüne Bartın’ın Tarihi Camileri adlı kitabım yayınlanacak. Bartın Köprüleri, Cemal Aliş’in Bartın İle İlgili Yazıları ve Yüz Yıl Yüz Başlık Bartın Gazetesi isimlerinde kitaplar hazırlıyoruz. Çalışmalarımız devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Bilgiler paylaştıkça güzeldir

Asma; “1996 yılından günümüze kadar 22 sergi açtım. İlk açtığım sergi Kütüphanecilik Haftası dolayısıyla eski İl Kültür Turizm Müdürlerimizden Mehmet Altaç’ın teşvikiyle Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Cumhuriyet’ten Günümüze başlığıyla açılan bir kitap sergisidir. Biriktirdiğim fotoğrafları yerel gazetelerde yayınlayarak Bartın’ın tarihi hakkında insanları aydınlatmaya çalışıyorum. Uzun yıllar arşiv yapmak ve araştırarak biriktirmek bana çok şey kazandırdı. Arşivim genişledikçe sahip olduğum bilgi de büyüdü. Arşivciliğe başladığımda ileride bu kadar büyük bir arşive sahip olacağımı düşünmedim. Hala arşiv yapmaya devam ediyorum” dedi.

Kitaplarımı Kent Arşivi oluşturulursa bağışlarım

Belediye bünyesinde bir kent arşivi ve müzesi oluşturulursa, eserlerini buraya bağışlayabileceğini söyleyen Asma; “İnsanlar gelip geçici. Bir hevesle, merakla ve heyecanla ilgi alanımız dahilinde arşiv yapmaya çalıştım. 62 yaşındayım. Arşivimi bağışlamak istiyorum. Fakat içinde şüphe oluyor.  Arşivimi bir yere bağışladığımda kaybolacağı endişesini taşıyorum. O nedenle bağışlamayı düşünmüyordum. Ancak Bartın Belediyesi bünyesinde bir kütüphane yapılırsa buraya tüm kitaplarımı bağışlayabilirim. Bir yerde muhafaza edilmesini istiyorum. Tek endişem korunamaması. Bu kitapların Bartın Belediyesi bünyesinde korunacağını düşünüyorum. Çünkü arşivimi verebileceğim en güvenli yer olarak burayı düşünüyorum. Belediye Başkanımız Sayın Cemal Akın’a bu konuda güveniyorum. Belediye bünyesinde Kent Arşivi oluşturulursa bağışlarım. Başka bir kurumun bünyesine vermeyi kesinlikle düşünmüyorum” diye konuştu.