TBMM Anayasa Komisyonunun anayasa mesaisi sona erdi. Komisyon, görüşmelerine 20 Aralık'ta başlanan ve AK Parti'li 316 milletvekilinin imzası bulunan Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapan Kanun Teklifi'ni kabul etti. TBMM Başkanlığına 10 Aralık'ta sunulan teklifin, bazen gece yarısını geçen, bazen sabahı bulan, zaman zaman sert tartışma ve kavgaların yaşandığı görüşmeleri, komisyonda 9 gün sürdü. Teklifin tümü üzerindeki değerlendirmeler, aralıksız 5 gün yapıldı. Meclis Başkanlığına 21 madde olarak sunulan teklif, önergelerle 18 maddeye indi. Görüşmelerin en uzun mesaisi, son gün oldu. Komisyon, teklifi kabul etmek için son gün yaklaşık 17 saat çalıştı.
Önemli maddeler görüşüldü
Kabul edilen teklife göre; “Milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak. Milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. Askerlikle ilişiği olanların" milletvekili adaylığına başvuramaması öngörülüyor. Anayasanın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değiştiriliyor. Seçimler 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanı seçimleri de 5 yılda bir olacak ve seçmenler, iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek. Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak. Teklifte, TBMM'nin görevleri ve yetkileri; "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesinhesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor.
Tunç, Anayasa Değişikliğini Değerlendirdi
AK Parti Bartın Milletvekili ve Adalet Komisyonu Üyesi Yılmaz Tunç, kabul edilen Anayasa değişikliği teklifi ile ilgili açıklamalarda bulunarak, muhalefetin değişikliğin içeriğini olduğundan farklı göstermeye çalıştığını belirterek, bu değişiklik teklifi Cumhuriyet ve demokrasimizi güçlendirmesi, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını tahkim etmesi, koalisyonları tarihe gömerek, istikrar üretmesi, sürekli kalkınmayı sağlaması ve insanımızın refahını artırması bakımından tarihi bir değişiklik olduğunu söyledi.
1982 Anayasası demokratik değil
Ülkemiz demokrasi tarihinin en önemli anayasa değişikliğini gerçekleştiriyoruz diyen Milletvekili Tunç, “1982 Anayasası, darbe ürünü bir anayasa, yapanları açısından, yapılış süreci ve içerdiği hükümler açısından demokratik olmayan bir anayasa ile yönetiliyoruz. Bu anayasanın aslında tümüyle değiştirilip, yerine demokratik, sivil bir anayasa yapılması hususunda tüm siyasi partilerimiz mutabık ancak, bir türlü uzlaşma sağlanamadı ve Yeni Anayasa konusunda bir metni TBMM’nin gündemine getiremedik. 1982 Anayasası, 177 madde bu güne kadar 17 kez değişikliğe uğramış ve 113 maddesinde değişiklik yapılmış, şu anda görüşmekte olduğumuz değişiklik teklifi 21 madde ancak 70 civarında maddede değişiklik yapıyoruz. Bu değişikliklerle birlikte Anayasamızın aslında değişmez maddeleri haricinde dokunulmayan maddesi hemen hemen kalmıyor ve 1982 Anayasası, hükümet sistemi ve yargıya ilişkin yapılacak bu düzenlemelerle darbeci ruhunu yitirerek, daha sivil, daha demokratik, vesayetçi anlayıştan uzaklaşan, Cumhuriyet rejimini daha da güçlendiren bir yapıya bürünüyor” şeklinde konuştu.
Rejim dediğimiz zaman Devletin Şekli anlaşılıyor
Bu teklifle, hükümet sistemimizde değişiklik yapılıyor diyen Milletvekili Tunç, “değişiklikle yürütme iki başlı olmaktan kurtarılıyor. Bu durum bazı kesimler tarafından rejim değişikliği gibi sunulmaya çalışılıyor. Rejim dediğimiz zaman Devletin Şekli anlaşılmaktadır. Devletin şekli Cumhuriyet, Anayasanın değişmez maddeleri arasında yer alan devletin şekli ile ilgili bir tartışma yok. Demokratik ülkelerde geçerli olan hükümet sistemleri belli. Bu sistemlerden birini tercih etmek, o ülkenin kanun koyucusunun takdirinde. Hükümet sistemleri, devlet organlarının birbirleri ile olan ilişkilerine göre tasnif ediliyor, Yasama-Yürütme-Yargı kuvvetlerinin birbirinden ayrı olup olmamasına göre tasnif ediliyor. Yargı hepsinde ayrı, ancak Yasama ve Yürütme’nin zayıf ya da kuvvetli ayrılmasına göre sistemler, Parlamenter, Yarı Başkanlık, Başkanlık şeklinde kendini gösteriyor” şeklinde belirtti.
Ülkemize özgü şartlar dikkate alındı
Milletvekili Tunç, “teklifimize baktığımızda Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin benimsendiğini görüyoruz. Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin, ülkemize özgü şartlar dikkate alınarak, dünyadaki hükümet sistemlerinin uygulamasından elde edilen tecrübeler de göz önünde bulundurularak hazırlandığını görüyoruz” dedi.
Cumhurbaşkanlığı seçimleri
Cumhurbaşkanı seçimlerinin ülkemizde krizlerle anıldığı hepimizin malumu diyen Milletvekili Tunç, “en son krizi 2007 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yaşadık. 367 şartı ile seçimlerin kilitlendiğini gördük. Bu krizin aşılması için de Cumhurbaşkanını halka seçtiren anayasa değişikliği milletimiz tarafından kabul edildi. Ve ülkemiz yeni bir sisteme adım attı. Cumhurbaşkanı da Başbakan da halk tarafından seçiliyor ve her ikisinin de yürütme ile ilgili görevleri var. 1982 Anayasası Cumhurbaşkanına Bakanlar Kurulunu toplamaktan, atamalara kadar geniş yürütme yetkisi vermiş ancak sorumsuz. Hükümetin başı ise Başbakan, Cumhurbaşkanının tek başına imzaladığı kararlardan bile sorumlu. Şu anda Cumhurbaşkanımız ile Başbakanımız arasında uyum var, parlamentoda AK Parti çoğunlukta. Ancak bunun ilanihaye böyle devam etmesi mümkün olamayacağına göre gelecekte ortaya çıkacak krizleri şimdiden çözmek zorundayız” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanını halk seçiyorsa, hükümet sistemini buna uyum sağlamak zorundayız
Milletvekili Tunç; “Cumhurbaşkanı artık halk tarafından seçiliyor ve millete karşı siyasi sorumluluğu var, bir daha seçilebilmesi için icraatın bizzat içinde olması gerektiği açık. Aksi takdirde ikinci kez, seçmenin huzuruna çıktığında nasıl oy isteyecek. Diğer taraftan icraattan sorumlu Başbakan var. Yani yürütme artık ülkemizde iki başlı. Uyumsuzluk vuku bulduğunda, sistemin krize yol açmayacağını söyleyebilecek kimse yoktur herhalde. Ve bu krizleri aşmak için de anayasamızda hiçbir mekanizma yok. O nedenle Cumhurbaşkanlığı seçim sisteminde yapılan değişikliğin bir sonucu olarak, anayasamızın diğer maddelerindeki uyum sorununu, özellikle hükümet sistemi meselesini çözmek durumundayız” dedi.
Meclisin zayıflatıldığı iddiası doğru değil
Milletvekili Tunç; “Bir kere, tüm yetkiler Cumhurbaşkanında toplanmıyor. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanında evet doğru. Başbakanlık olmayacak, yerine devletin başı olan Cumhurbaşkanı aynı zamanda yürütmenin de başı olacak. Bakanlarını parlamento dışından kendisi belirleyecek. Yasama yetkisi TBMM’de. TBMM bu yetkisini bizzat kullanacak, hükümetten bütçe haricinde tasarı gelmeyecek, yasama daha da güçlendirilmiş olacak. Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı da teklifle daha da güçlendiriliyor” şeklinde ifade etti.
Demokratik bir tutum değil
Milletvekili Tunç, “Güvenoyu meselesi hep eleştiri konusu yapılıyor. Milletvekili seçimleri ile birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanı güvenoyunu zaten Milletten alacak, Milletin Güvenoyu verdiği bir Cumhurbaşkanı zaten sistem gereği görevine başlamış olacak, milletin kararı üzerinde bir karar verilmesini istemek demokratik bir tutum değil” dedi.
Meclisin denetim yetkisi ortadan kaldırılmıyor
Milletvekili Tunç; “Şu anda Meclis denetim yetkisini, gensoru, meclis soruşturması, meclis araştırması ve soru önergesi ile kullanıyor. Teklifle, sadece gensoru müessesi kaldırılıyor, çünkü sistem artık değişiyor, yasamanın içinden çıkan bir hükümet yok, milletin doğrudan iş başına getirdiği Cumhurbaşkanının başkanlığında bir hükümet var. Mevcut sistemimizde Cumhurbaşkanı sadece vatana ihanetten yargılanabiliyor. Getirilen sistemde ise artık yürütmenin başı olacağı için Bakanlar ile birlikte Meclis Soruşturması usulü ile Meclisin denetimine tabi olacak. Meclis soruşturması açılabilmesi için gerekli nisaplar konusunda eleştiri yapıldı. Değerli arkadaşlar. TBMM’de 600 milletvekili olacak, 301 milletvekili ile soruşturma açılabilecek, gensoru müessesinin nasıl işlediğini hepimiz biliyoruz. Gensoruların artık bir grup önerisinden bir farkı kalmadı. “Meclis soruşturması” sonuçları itibariyle çok ciddi bir iştir. Yüce Divan iddiası ile yola çıkıldığında iddiaların tutarlı ve temeli olması ve somut delillere dayanması gerekir. Meclisin salt çoğunluğu ile bu sürecin başlatılması yeterli olmalıdır. Aksi takdirde, günümüzdeki gensoru müessesesi gibi bu da dejenere edilerek, amacından saptırılabilir, Cumhurbaşkanı ve Bakanlarının yıpratılması için bir araç olarak kullanılabilir. Teklifle, mevcut sistemde Sorumsuz olan Cumhurbaşkanı’na yeni sistemle Meclis denetimi getirildiği halde, meclisin denetim yetkisi kaldırılıyor eleştirilerinin bir dayanağı yoktur. Diğer denetim müesseseleri Meclis Araştırması ve Soru önergeleri de aynen devam ediyor” dedi.
Cumhurbaşkanına Kararname çıkarma yetkisi
Milletvekili Tunç; “Cumhurbaşkanı yeni sistemde Yürütmenin başı, hükümetin ve devletin başı. Mevcut sistemimizde Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi var. Kanun Hükmünde Kararname Kanunla eşdeğer. Yeni sistemde KHK kaldırılıyor, yerine Cumhurbaşkanlığı kararnamesi getiriliyor. Kanunla eşdeğer mi? Hayır kanunla düzenlenen hususlar Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenemeyecek. Aynı konuda kanun varsa, kanuna üstünlük tanınacak, temel hak ve özgürlükler, siyasi haklar kararname ile düzenlenemeyecek, kararnamelere karşı yargı yolu açık, Cumhurbaşkanının idari tasarruflarına karşı yargı yolu açık. Kanun teklif etme yetkisi Mecliste, Meclis daha da güçlendiriliyor. Bütçe teklif etme yetkisi Cumhurbaşkanında ama bu da Meclisin kabulüne bağlı. Kanun teklif edemeyen, Bütçe konusunda Meclis bağlı olan, seçimle gelip seçimle giden, Meclis Soruşturma komisyonu ile yasama denetimine tabi bir kişinin diktatör olacağı yönündeki propagandalara kimseyi inandıramazsınız” şeklinde belirtti.
Yargı ile ilgili yapılan düzenlemeler
AK Parti Bartın Milletvekili Yılmaz Tunç; “HSYK’nın yapısında 2010’da değişiklik yapmıştık, bizim niyetimiz ne idi. HSYK üyelerinin yarısı İlk derece mahkemelerinde görev yapan hakim ve savcılar tarafından seçilsin. Her seçmen bir adaya oy vererek, HSYK’da çoğulcu bir yapı oluşsun. Kanun koyucunun iradesi bu yönde idi. Ancak CHP Anayasa Mahkemesine başvurdu ve Anayasa mahkemesi seçim usulünde bir iptale gitti ve liste usulü seçimler gerçekleşti. Ve HSYK bir grubun eline geçmiş oldu. Anayasa mahkemesinin kararı ile HSYK çoğunlukçu bir yapıya büründü. HSYK seçimleri yargıda gruplaşmalara neden oldu. Yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını zedeleyecek bir noktaya geldi. Bu sorunu ortadan kaldırmak gerekiyor. Teklifle bu sorun ortadan kaldırılıyor. Üye sayısı 22’den 12’ye düşürülüyor. 6’sını TBMM, 6’sını da Cumhurbaşkanı belirleyecek. Devletin başı, halkın seçtiği Cumhurbaşkanı, bir kısmını Yargıtay’dan, bir kısmını Danıştaydan, bir kısmına Üniversitelerdeki hukukçulardan belirleyecek olması Millet adına karar veren yargının üst kuruluşu olan HSYK’ya üye seçmesi yadırganmamalı, demokratik ülkelerde olan bir husustur bu. Diğer yarısının da TBMM tarafından seçiliyor olması da yine demokratik hukuk devletini güçlendirecek bir adımdır” dedi. Anayasa Mahkemesi’nde askeri yargıdan gelen üyelerin çıkarılması, zaten askeri yargının da kaldırılması konusunda bir mutabakat vardı diyen Milletvekili Tunç, “teklifle, Ülkemizde Yargı Birliğinin artık hayata geçiyor olması da aslında Hukuk devleti adına büyük bir reform. bunun sonucu olarak ta Anayasa Mahkemesi daha demokratik ve sivil bir yapıya kavuşması sağlanıyor” ifadelerini kullandı.
Birlikte seçime gitme
Cumhurbaşkanının Meclisi fesih yetkisi ile ilgili konunun da çarpıtıldığını belirten Milletvekili Tunç, “hep tek adamlık vurgusu yapılıyor, ancak, hiç, Meclisin Cumhurbaşkanını fesih yetkisinden bahsedilmiyor. Bu yetki birlikte seçime gitme şeklinde uygulanabilecek. Cumhurbaşkanı, sistem tıkandığında, Milletvekili Seçimlerinin yenilenmesine gidebilecek ancak bu halde kendi görevi de sona erecek, böyle bir yetkiyi hiçbir Cumhurbaşkanı kolay kolay kullanmak istemeyecektir, ne zaman kullanabilecektir, artık sistem kilitlenmiş ve kamuoyu bu kilitlenmenin sebebini de biliyor, bu durumda seçimler yenilenebilecektir. Cumhurbaşkanının haklı gerekçeler olmadan seçimi yenilemesi durumunda yeniden seçilmesinin zorlaşacağını da unutmamak gerekir. Parlamentonun da yine haklı gerekçelerle bu yolu gitmesi gerekir, aksi takdirde her şey yolunda giderken Cumhurbaşkanının görevini sonlandırmak için bu yola giderse, yapılacak seçimlerde, o Cumhurbaşkanı daha büyük bir çoğunlukla gelecek, parlamento ise büyük ölçüde değişecektir. O nedenle fesih yetkisini tek taraflı imiş gibi göstermenin bir faydası yoktur” dedi.
Kutuplaşmayı azaltır
Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin kutuplaşmaya yol açacağı eleştirilerinin haksız olduğunu belirten Milletvekili Tunç, “Çünkü bu sistem kutuplaşmayı azaltacak bir sistemdir. Bir kere, Cumhurbaşkanı seçilebilmek için halkın yarıdan fazlasının oyunu olmak gerekir. Bunun için de gösterilen adayların toplum tarafından kabul görebilmesi için toplumun merkezini temsil eden adayların şansı yüksektir. Bu sistemde parlamenter sistemle iktidara gelemeyecek siyasi partiler de birleşerek flaş bir aday da uzlaştıkları takdirde yürütmenin devletin başına gelebileceklerdir. Adaylar toplumu kucaklamaları gerekecek, seçilen Cumhurbaşkanı yeniden seçilebilmesi için, her kesimin oyuna talip olacağı için kutuplaşmaların aksine toplumda bir yumuşamayı, uzlaşmayı beraberinde getirecektir” şeklinde belirtti.
Demokrasi reformu
Sıkıyönetimin kaldırılması, milli güvenlik kurulunun yapısındaki değişiklikler, seçilme yaşının 18’e düşürülmesi, Milletvekili sayısının artırılması, Olağanüstü hal yönetim usulünde yapılan değişiklikler, Anayasamızı sivil ve demokratik bir anayasa özelliğine kavuşturacak önemli düzenlemeler olduğunu belirten Milletvekili Tunç, Anayasa değişikliğinin ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını diliyorum dedi.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.